NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
253 - (1272) حدثني
أبو الطاهر
وحرملة بن
يحيى. قالا:
أخبرنا ابن وهب.
أخبرني يونس
عن ابن شهاب،
عن عبيدالله
بن عبدالله بن
عتبة، عن ابن
عباس ؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم طاف في
حجة الوداع
على بعير.
يستلم الركن
بمحجن.
[ش
(بمحجن)
المحجن عصا
معوجة الرأس،
يتناول بها
الراكب ما سقط
له، ويحول
بطرفها بعيره
ويحركه للمشي].
{253}
Bana Ebû't-Tâhir ile
Harmeletü'bnu Yahya rivayet ettiler. (Dedilerki): Bize İbni Vehb haber verdi.
(Dediki): Bana Yûnus, İbni Şihâb'dan, o da Ubeydullah b. Abdİllâh b. Utbe'den,
o da İbni Abbâs'dan naklen haber verdiki,
Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) veda haccında rüknü bir baston ile istilâm ederek, deve
üzerinde tavaf eylemiş.
İzah:
Bu hadîsi Buhârî, Ebû
Dâvûd ve İbni Mâce «Hacc bahsinde tahrîc etmişlerdir.
Hayvan üzerinde giden
bir kimse bununla yere düşen eşyasını kaldırır.
İbni Battal: Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in hayvan üzerinde tavaf ederek bastonla
istilâmda bulunması, rahatsızlığından dolayı olabilir» diyor.
Filhakika Ebû Dâvûd'un
rivayetinde «Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) rahatsız olarak Mekke'ye geldi
de hayvanı üzerinde tavaf etti. Rükne vardığı zaman onu bastonla istilâm etti.
Tavafını bitirdiğinde hayvanını çöktürdü ve iki rek'ât namaz kıldı.»
denilmektedir.
Nevevî'nin beyânına
göre Şâfiîler'ce tavafı yürüyerek yapmak efdaldır. Hayvan üzerinde tavaf, ancak
hastalık gibi bir özür sebebiyle yahut cevazını beyân için yapılır.
Özürsüz, hayvan
üzerinde tavaf etmekte kerahet yoksa da evlânın hilâfınadır.
Şâfiîler'den
İmâmü'l-Haremeyn: «Bir kimse mescidi pisleyeceğinden emin olmadığı hayvanı
mescide sokar da pisletmemek imkânı bulursa bu caizdir. Aksi takdirde o hayvanı
mescide sokmak mekruhtur-» demiştir.
Hayvan üzerinde tavaf
hususunda erkekle kadın müsavidir. Omuzlar üzerinde taşınarak tavaf ettirilen
kimse dahî hayvana binmiş hükmündedir. İmam Ahmed ile Dâvûd-u Zahirî ve İbni
Münzir'in kavilleri de budur.
İmam A'zam'la İmam
Mâlik'e göre bir Özürden dolayı hayvan üzerinde tavaf etmek caizdir. Özürsüz
olursa kurban kesmek îcâb eder.
İmam A'zam'a. göre
Mikke'de bulunduğu müddetçe tavafı iade eder. Yürümeye kudreti varken sürünerek
tavaf etmek sahih olmakla beraber mekruhtur.
Bâzıları yürümekle
sürünmek arasında fark görmemişlerdir.
Bunlar, Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in hayvan üzerinde yaptığı tavafın, ya kalabalık
sebebiyle yahut caiz olduğunu göstermek için veya hastalığından dolayı bir
özüre mebnî olduğunu söylerler.
Mâlikîler bu hadîsle
istidlal ederek devenin bevli temiz olduğunu söylemişlerdir.
İmam A'zam, İmam Şafiî
ve diğer ulemâya göre devenin bevli necistir.